روز دانشجو
پرسشگری دانشجویان، راهی به سوی ریشهکنی بحرانهای اجتماعی
۱۶ آذر ۱۴۰۰
قلب تپنده و سیل خروشانِ عواطف ناب، روح بیآلایش، تکیه بر علم و آگاهی، سیمای پرسشگر و صدایی که از درک نابرابریها به لرزه میافتد و سودای آبادی و عدالت و آزادی را در سر میپروراند، از آن جمله نشانههای دوران دانشجویی است که اگر دوام یابد و به خویِ ثابت و منش فرد مبدل شود، از او یک مصلح اجتماعی میسازد.
هر چند مضیقهها و مصائب این روزگار، دانشجویان را تعلیم دهد که اجتماع را به حال خود رها کنند و به خود مشغول و از عالم فارغ باشند، حتی اگر موفق شوند چنین کنند، باز هم این علائم روشنِ انسانیت، از چهره و ضمیر این قشر تحصیلکرده پاکشدنی نیست. حتی میتوانی جدال درونیِ پرتلاطم آنها را بر سر خودپرستی و دگرخواهی، به وضوح در خطوط چهرهشان شناسایی کنی.
ربع قرن پیش، جمعیت امام علی(ع)، فعالیت خود را در دانشگاه آغاز کرد تا از میلِ نیرومند دانشجویان برای اصلاح و بهبود، در مسیر خدمت به محرومترین و مغفولترین اقشار جامعه کمک بگیرد.
جمعیت تلاش کرد مسائل فراموش شده حاشیهنشینان را بر موجِ بلندِ همتِ فرهیختهترین جوانان ایران بنشاند و به متن آورد و از درد و داغ آنها بگوید و پرسشگری کند و مطالبه کند و در پی راهکار باشد و به جای نظاره کردن، به سختترین موقعیتها ورود کند و در میانه خرابهها، کمر به ساختن ببندد و در شناخت و حل مسائل بغرنج اجتماع، پیشتاز و پیشرو و الگوی دیگران باشد.
امروز هم باور داریم، پیوند زدن ایام دانشجویی به فعالیت داوطلبانه در حوزه مسائل اجتماعی، راهکاری است که دیر یا زود برای پایان بخشیدن به بحرانهایی چون فقر، اعتیاد، خشونت و بزه، باید مدنظر قرار داد؛ زیرا هیچ بیماریای بدون علتیابی، درمان نمیشود و علتیابی بدون پرسشگری محقق نمیگردد و پرسشگری و مطالبهگری، بارزترین ویژگی دانشجویان است؛ ویژگی ارزشمندی که اگر تخریب شود و به حاشیه رود، همواره در چرخه تکرارِ مسائل مهیب باقی خواهیم ماند و هر قدر هم ماهی دهیم یا حتی ماهیگیری تدریس کنیم، جز مُسکِّن دادن و التیامهای موقت، کاری در حق دردمندان نکردهایم.
مبارک باد این روز به تمام دانشجویانی که دل در گروی این آب و خاک دارند.
روز دانشجو، و ضرورت عملگرایی در کنار مطالبه گری
آرمانی که در سالیان متمادی، دانشجویان برای رسیدن به آن تلاش کرده و هزینههای فراوان دادهاند آرمان آزادی بوده است. مطالعهی تاریخ کشورهایی که به آزادی و دموکراسی دست یافتهاند نشان میدهد که آخرین مرحله برای تحقق دموکراسی در همهی این جوامع، علمگرایی بوده است. علم معیاری است که محل مجادله در آن کمتر است و مورد پذیرش بخش وسیعتری از جامعه قرار میگیرد. از سوی دیگر، یکی از مهمترین ابزارها در راه رسیدن به دموکراسی، گسترش نهادهای مردمی (NGO) است. از محل تلاقی این دو گزاره در تحقق دموکراسی (علمگرایی و گسترش نهادهای غیردولتی) میتوان به این نقطه دست یافت که دانشجویانی که در مهد علم یعنی دانشگاهها قرار دارند از طریق تولید فکر، ایدههای نو و تولید علم (به خصوص در حوزهی علوم انسانی) در جهت حرکت جامعه به سمت دموکراسی و همچنین ارائهی راهکارهای علمی در جهت خروج جامعه از رخوت و سستی و مشارکت بیشتر در نهادهای مدنی و مردمی با توجه به اوضاع امروز جامعهی ایران، میتوانند در تحقق جامعهای مبتنی بر اخلاق، آزادی و برابری بسیار کمک کنند. باید توجه داشت که دانشجویان میتوانند از طریق تزریق علم و بهرهمندی از نتایج حاصل از تحقیقات خویش در نهادهای مردمی، راه را برای دستیابی سریعتر به دموکراسی هموار نمایند.
شاید رفتن به هر راه دیگر تا اندازهای اتلاف پتانسیل های جامعهی دانشجویی باشد. امروز جامعهی ایران نیاز به یک پوستاندازی مجدد دارد تا حرکت به سمت جامعهای فعال و پویا شتاب بگیرد و دانشجویان میتوانند طلایهدار این تغییر بزرگ باشند. آنچه شتاب این تغییر را بیشتر خواهد کرد استفاده از ایدههای نو توسط ذهنهای پویا و خلاق است که نمونههای آن در میان دانشجویان بسیار یافت میشود. البته نباید فراموش کنیم که هر تغییری نیاز به ثبات قدم دارد و اگر در ابتدای راه با مشکلات و موانعی مواجه شدیم نباید دست از حرکت، تولید فکر و ایده برداریم و پیوسته باید نگاه ما امیدوارانه و رو به جلو باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!