علل و پیامدهای گوناگونی با خشونت علیه زنان در امیخته اند. نگاه مردسالارانه به زن، که می تواند او را مایملک، ضعیف، و ناتوان بداند، هم در بعد پیشگیری و هم قطع چرخه خشونت در جوامع، یکی از اصلی ترین عوامل ریشه ای خشونت علیه زن است که پدیده هایی همچون ازدواج اجباری کودکان، عروسی خون بس، قتل های ناموسی، خودکشی و خودسوزی زنان، منع تحصیل دختران و زنان را به وجود می آورد و زنان را از حقوق اولیه ای همچون حق حیات، حق تامین امنیت، حقوق باروری و … محروم میکند.

چرا راه دور؟

مدت زیادی نگذشته است که دختری در افغانستان به دلیل تعرض اقدام به شکایت کرد، اما با تهدید های شدیدی مواجه شد که مجبور به پس گرفتن حرف خود و حتی وادار به عذرخواهی شد. اما چرا راه دور برویم؟ طبق آمار پزشکی قانونی ایران در سال 1395، بیش از 77 هزار مورد معاینه مربوط به همسرآزاری انجام شده است. خشونت علیه زنان مصادیق گسترده تری از همسرآزاری دارد. همچنین، تعداد بسیار زیادی از زنان خشونت دیده، هیچ گاه به پزشکی قانونی مراجعه نمی کنند. خصوصا اگر بی سواد، کم سواد و یا فقیر باشند.

و اما چه باید کرد؟

با دانستن آنکه خشونت علیه زنان در محلات حاشیه نشین نرخ بالاتری دارد، و با توجه به شیوع مواد محرک آمفتامین و شیشه در سرتاسر کشور، باید اذعان کرد یکی از گام های موثر در حذف خشونت علیه زنان، مبارزه با موادمخدر و پیشگیری از اعتیاد است.

فقر اقتصادی و فقر فرهنگی نیز رابطه مستقیم با افزایش خشونت علیه زنان دارد، بنابرین ایجاد زیرساخت های اجتماعی- اقتصادی و آموزشی برای توانمندسازی جوامع ساکن محلات حاشیه یک راهکار موثر است.

تحقیقات ثابت کرده که خشکسالی و مشکلات محیط زیستی ،رابطه مستقیمی با به حاشیه رانده شدن زنان دارد که در نتیجه آنان را در معرض خشونت های بیشتر و پنهان تری قرار میدهد. پس حفظ محیط زیست و توسعه پایدار در روستاها و مناطق زیست محیطی گام بسیار موثری در تامین امنیت زنان است.

و اما زنان قربانی خشونت در محلات‌ حاشیه چه راه فراری دارند؟

تصور کنید زنی در یک اتاق قربانی خشونت است، این اتاق سه راه فرار دارد که اولی حمایت قانونی، دومی حمایت های تامینی و بهزیستی و سومی فرار از آنجا به محیط های ناشناخته است. راه فرار اول با علامت سوال بزرگی در تقدیم لایحه تامین امنیت زنان به مجلس روبه رو است که هنوز پس از گذشت ده سال مراحل حذف و سانسور بندهایش طی می شود. راه فرار دوم، با کمبود امکانات و بودجه روبه رو است، خانه های امن بهزیستی به تعداد کافی نیست و اقدامات تامینی مناسب دیگری وجود ندارد. راه سوم که همان گریز از شرایط به هر قیمتی است، مصادیقی همچون خودکشی، همسرکشی، یا کارتن خوابی و اعتیاد را شامل می شود. طبق آماری که در سال جاری از زبان مسئولان منتشر شد، 19 میلیون نفر ساکن محلات حاشیه ایران هستند.

زنان را بشنوید!

زنان سخن میگویند، اما جوامع مردسالار نمی شوند. شما صدای رنج زنان را بشنوید. بسیار مهم است که مردان از زاویه نگاه زنان به رفتارهای خشونت آمیز خود نگاه کنند.

خشونت های روانی، جسمی و جنسی علیه زنان همیشه از طرف خشونت گر با توجیه همراه است. بسیاری از زنان به دلیل آنکه راه گریزی از شرایط خشونت ندارند، و یا به خاطر فرزندانشان، خانه را ترک نمیکنند و با آسیب های فراوان روانشناختی و جسمانی روبه رو می شوند.

کودکانی که شاهد دائمی خشونت در خانه یا محله خود هستند، از طرفین الگوبرداری می کنند و در بزرگسالی با پذیرفتن نقش خشونت گر یا قربانی، در تکرار این چرخه ویران گر سهیم می شوند.

گوش کردن به صدای رنج زنان، علاوه بر التیام زخم های آنان، باعث آگاهی بخشی درباره انواع خشونت و اثرات جبران ناپذیر آن می شود. سازمان های مردم نهاد به عنوان چشم بینا و گوش شنوای جامعه، ایفاگر مهم ترین نقش در رساندن صدای زنان هستند که امید است در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های کلان مورد توجه لازم قرار گیرد.

روز جهانی منع خشونت علیه زنان

25 نوامبر، مصادف با چهارم آذر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان نامگذاری شده است. در سرتا سر دنیا در این روز به آگاهی بخشی دراین باره می پردازند. شعار امسال برای این روز جهانی #HearMeToo  است به معنی آنکه “من را نیز بشنو”. سازمان ملل متحد ، امسال بر نقش پلیس در جلوگیری از خشونت علیه زنان، حمایت از قربانیان و مجازات افراد متجاوز تاکید کرده است.