گزارش نشست موازی جمعیت امام علی در ۶۸ اُمین جلسه کمیسیون زنان سازمان ملل با همراهی بنیاد فهیم دشتی

نیمه خاموش پُردرد

درباره بحران دائمی نیمی از جمعیت ایران و افغانستان

گزارش نشست موازی جمعیت امام علی در ۶۸ اُمین جلسه کمیسیون زنان سازمان ملل که با همراهی بنیاد فهیم دشتی برگزار شد.

در این نشست، ابتدا شرحی از فعالیت‌های جمعیت امام علی و مشکلاتی که این نهاد مردمی با آن مواجه شده بود، ارائه شد.

سپس به بررسی وضعیت کلی زنان در ایران و افغانستان پرداخته شد و آمار گزارش سالانه فاصله با برابری جنسیتی جهانی (global gender gap) در سال ۲۰۲۳ مورد بررسی قرار گرفت که ایران در رتبه ۱۴۳ و افغانستان در رتبه ۱۴۶ قرار داشتند.

در ادامه، ابعاد مختلف و آشکار تبعیض که شامل نابرابری در فرصت‌های شغلی، قوانین کیفری از جمله قوانین مربوط به ارث و حضانت، و سایر قوانین می‌شود، بررسی شد. در ابعاد اجتماعی، تقسیم وظایف پدر و مادر در فرزندپروری، تاکید بر نقش فرزند‌آوری و نگاه به زن به عنوان ابزار تولید و افزایش جمعیت مطرح شد. همچنین نابرابری در برخورداری از امنیت، از یک سو در فضای محلات فقیرنشین به بخاطر محرومیت‌های اجتماعی و از طرف دیگر برخوردهای حکومتی امروز، به خصوص پس از جنبش مهسا امینی، عاملی برای سلب امنیت زنان در جامعه است.

در بحث زنانه شدن فقر، علاوه بر عوامل عمومی تاثیرگذار بر این پدیده، محدودیت‌های سنتی و برخی خرافه‌پرستی‌ها و رویکردهای قومیتی نیز موثر دانسته شد که از طرف حاکمیت نیز تقویت می‌شوند.

در بحث ازدواج کودک، ابتدا ازدواج اجباری دختران در ایران را به عنوان یکی از مصادیق مجوز رسمی برای تجاوز به دختران دانسته شد و سپس در مورد آمار تجاوز در آمریکا و اظهار نگرانی یکی از مسئولین حکومتی ایران درباره آن، صحبت شد.

لازم به ذکر است که در روزهای اخیر یکی از مسئولین حکومتی در ایران طی مصاحبه‌ای با نیوزویک، درباره آمار تجاوز در آمریکا اظهار نگرانی کرده و پیشنهاد کمک داده است؛ این در حالی است که اگر دختران ایران به ویژه در مناطق حاشیه، امنیت لازم را برای افشاگری داشتند و از حمایت‌هایی که دختران در کشورهای متمدن‌تر دارا هستند، برخوردار می‌بودند، ایران در آمارهای رسمی، یکی از بالاترین رتبه‌ها را در زمینه میزان وقوع تجاوز جنسی به خود اختصاص می‌داد.

در مواردی هم در صورت بازگو کردن واقعیت توسط دختران در خیلی از نقاط ایران، قربانیان تجاوز، به جای حمایت، در معرض قتل‌های ناموسی قرار می‌گیرند که قوانین به جای مجازات قاتلین با سکوت خود در این زمینه مهر تایید بر آن می‌زنند.
تجربه ما در جمعیت امام علی نیز از معرفی دخترانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند به مراجع حمایتی دولتی، چیزی جز مواجه شدن با بی‌عملی، کم‌کاری و اقدامات کُند و غیرحرفه‌ای این نهادها نبوده.

خلاصه آن که هیچ حمایت و راهکاری برای قربانیان تجاوز وجود ندارد و گاه سوختن و ساختن از مراجعه و افشا بهتر است.

در ادامه این نشست به روایتی پرداخته شد در مورد دختری که به اجبار میخواستند در ازای دریافت مبلغی به همسری فردی با فاصله سنی زیاد درآورند.

سپس به تلاش‌های جمعیت امام علی برای تغییر قانونی سن ازدواج و موانع پیش‌ روی پرداخته شد. با بی‌ثمر ماندن تلاش‌ها جهت تغییر قوانین به نفع کودکان سعی بر آن شد تا بعد از آن به طور موردی با حمایت خانواده‌ها و مددکاری مستمر از ازدواج کودکان جلوگیری شود.

اما در دولت جدید شاهدیم که نه تنها تلاشی در این زمینه نمی‌شود بلکه تلاشها برای تقویت این امر است که به زن به عنوان ابزار ازدیاد جمعیت نگاه شود، سیاست وام‌ و مشوق‌های بیشتر‌ برای ازدواج زیر بیست سال و ارائه اطلاعات علمی غلط درباره فواید بارداری زیر هجده سال همگی‌شواهدی بر این امر هستند. افزایش فقر و کاهش دسترسی به آموزش بخصوص در روستاهای مرزی نیز بر این امر دامن‌زده است.

در ادامه نیز به راهکارها‌ی پیشگیرانه از بُعد فرهنگی-اجتماعی و تقویت جامعه محلی و فعالیت‌های اجتماع محور اشاره گردید.

این نشست که بصورت مشترک با بنیاد فهیم دشتی تورنتو برگزار شد؛ سیاره دشتی، مروه دشتی و لیلا خلیلی از اعضای این بنیاد درباره وضعیت امروز زنان در افغانستان تصویر ملموسی را برای حاضران ارائه نمودند و خواستار شنیده شدن صدای دختران و زنان شجاع افغانستان توسط جامعه جهانی شدند.