کاهنده ی آزار کودک یا افزاینده ی آن

در واکنش به واکنش : کاهنده ی آزار کودک یا افزاینده ی آن؟

اگر خواستی کمکم کنی،مرا بشناس و اگر نه سعی کن مرا نشناسی، نیاز هایم را،توانم را،نقاط قوت و ضعفم را،سعی کن نشناسی و آن گاه می توانی موجبات آزارم را فراهم کنی.لازم نیست با چکش دندانم را بشکنی یا با چسب داغ لب هایم را بچسبانی تا صحبت نکنم، کافی است ندانی من اکنون چه قدر آسیب پذیر تر از پیش هستم،کافی است ندانی چه دنیای ناامنی را تجربه کردم، انسان هایی که قرار بوده تکیه گاه امن من برای حمایت باشند، به سختی آزارم داده اند. شاید بعدتر توانستم بفهممشان مشکلات درک نشده،شناخته نشده و حمایت هایی که دریافت نکردند،آگاهی هایی که نداشتند.همه ی ضعف درونی که به شکل آزار درآمد و من بی دفاع در برابرش خیره ماندم. اما شما دوست عزیز که می خواهی از رنج من کم کنی، قدری بیشتر مرا بشناس، کودکی که مورد آزار قرار گرفته قدری آسیب پذیر تر از آن است که بخواهد جلوی دوربین، آسیبش را فریاد بزند. به واسطه ی رخدادهای اخیر در رابطه با خشونت علیه کودکان،آگاهی جامعه نسبت به سوء رفتار با کودک افزایش پیدا کرده، بسیاری از ما اکنون بیش از پیش نسبت به انواع آزارهای کودک آگاهیم، می دانیم کودکان ممکن است مورد آزار جنسی،جسمی ،عاطفی و غفلت قرار بگیرند. کودکی که دچار آسیب شده،بسته به شدت آسیب وارده و مدتی که متحمل آسیب بوده، اینکه آزارگر چه کسی بوده،احتمالا پس از آزار چه میزانی از حمایتی دریافت کرده و … ممکن است به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت دچار آسیب های روانشناختی،عاطفی، سلامت و رشد جسمانی و مشکل در تحول شناختی شود. بی شک آموزش والدین، حمایت های اجتماعی،نظارت بر رفتار والدین و … می تواند در بسیاری از موارد، از کودک آزاری ها جلوگیری کند. اما پس از رخداد کودک آزاری، در دوره ی پس از آسیب، کودک نیاز به مراقبت درمانی ویژه و ارتباط با مربی یا درمانگر مورد اعتمادی دارد که بتواند او را تحت حمایت عاطفی قرار دهند. پس از آسیب بهتر است کودک تحت نظر متخصص، در صورت نیاز، دارو دریافت کند، مهارت های اجتماعی و ارتباطی را بیاموزد، و با ارتباط مداوم و امن به تدریج یاد بگیرد چه طور با مشکلی که پشت سرگذاشته،سازگار شود، به عنوان واقعیتی در گذشته بپذیرد و مهارت های لازم جهت سازگاری با دوره ی پس از آسیب را فرا بگیرد. باید در نظر داشت هرقدر که صحبت کردن از ترومای پشت سرگذاشته،در زمان مناسب،در کنار متخصص توانمند می تواند برای بازیابی توانمندی روانی فرد آسیب دیده موثر باشد، بالعکس وادار کردن کودک به مرور واقعه ی پیشین ، و برجسته کردن تنها بخشی از زندگی کودک که در آن احساس رنجش،ترس و ناتوانی،وجه غالب تجارب کودک است، نه تنها کمک کننده نیست بلکه به طور حتم روند بهبود پس از آسیب را دشوار تر می کند. از آسیب های احتمالی دیگر که پس از موقعیت آسیب برای کودک ممکن است رخ دهد، مقصر دانستن و القای احساس گناه به کودک، بی توجهی به احساس تجربه شده از طرف او و نادیده گرفتن رنجی باشد که متحمل شده. احتمالا برخورد غیرکارشناسانه ی خبرنگاری که برای مصاحبه با کودکان آسیب دیده ی ماهشهری به آن محل رفته بود، در ویدیوی منتشر شده، به نظر مخاطبین رسانه های اجتماعی رسیده باشد . درست چند روز پس از تغییر شرایط کودک،درخواست از او برای بازگوی آسیب ها و چگونگی آن، مثلا اینکه با چه وسیله ای،چگونه و … آزار صورت می گرفته، جلوی دوربین(درحالی که در فیلم منتشر شده،چهره ی کودک به وضوح نمایش داده می شود)، سپس بیان جملاتی که بیش از آنکه تلاشی برای رفتار همدلانه باشند ،به برخورد ترحم آمیز نسبت به کودک شباهت دارد، نمی تواند جهت سازگاری آتی کودک با مشکل پشت سرگذاشته کمک کننده باشد! اکنون که جامعه بیش از پیش با موارد کودک آزاری آشنا شده، فرصت مناسبی است که با در نظر گیری رویکردی متفاوت و آموزش های متناسب،از بروز خطاهای آسیب زننده ی مضاعف، در محیط ها و نهاد هایی که در مواجهه و حمایت کودک آزاردیده مسئولند،جلوگیری کرد.از آن جمله می توان به آموزش نیروی انتظامی،پزشکی قانونی و …اشاره کرد. بی شک ضرورت دارد که در خصوص برخورد با کودکی که دچار آسیب شده و تجربه ی جسمانی و روانشناختی دشواری را از سر گذرانده، بیشتر بیاموزیم، محتاطانه تر و با آگاهی بیشتر برخورد کنیم. و جهت دریافت ضرورت این آگاهی، خوب است به یاد داشته باشیم، انسان مورد آزار قرار گرفته ی امروز،انسان پر از توانایی های شکوفا شده ی فرداست. چرا که لازم است مسیر شکوفایی پیش رو را با حمایت های مناسب، برای او هموارتر کنیم و نه دشوار تر. روشنک محمدی بیدمشکی- دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان- عضو جمعیت امام علی (ع)