به بهانه ۱۶ مهر روز ملی کودک

۱۶ مهر در ایران روز ملی کودک‌ شناخته می‌شود.

این روز  در حالی فرا رسیده است که حاکمیت ایران از تامین حداقل‌ها در زمینه حقوق کودکان بویژه در سال‌های اخیر ناتوان بوده است.

حوادث رخ داده در یک سال اخیر با نقض آشکار حقوق کودکان همراه بوده است. کشته شدن تعداد زیادی از افراد زیر هجده سال بخصوص کودکان در جریان جنبش مهسا امینی حاکی از این است که حاکمیت کشور توانایی محافظت از مهم‌ترین حق کودکان یعنی حق حیات را ندارد.
در کنار آن افزایش فزاینده فقر عمومی و فشارهای چندین برابری بر اقشار متوسط و ضعیف، بر تحقق دیگر حقوق تعداد زیادی از کودکان چون دسترسی به غذای مناسب، آموزش رایگان، بهداشت و درمان، تامین اجتماعی و…. خط بطلان کشیده است.

برخوردهای امنیتی سیستماتیک در مدارس با افراد‌ زیر هجده سال که برخی موارد، به خاطر اظهار عقیده حاکی از این است که حق بیان عقیده که زیر مجموعه حقوق کودکان است نیز در جامعه ما جایگاهی ندارد و به رسمیت شناخته نشده است.

این حق نه تنها از کودکان سلب گردیده است بلکه بسیاری از جمعیت‌ها و انجمن‌ها و فعالان حوزه کودک به دلیل فعالیت‌های انسانی و مطالبه‌گری در راستای حقوق کودکان در سال‌های اخیر مشمول فشار امنیتی، دستگیری و زندان شده و بسیاری از معلمان و دوستداران کودکان ایام سختی را در زندان و شکنجه می‌گذرانند.

جعفر ابراهیمی، مهدی اعتماد سعید، نرگس سرداری، سروناز احمدی، زهره صیادی و سمانه اصغری تنها برخی از این اسامی هستند.

روز ملی کودک در ایران در حالی فرا می‌رسد که گروهی نادان، برای کشته شدن افراد غیر نظامی شامل کودکان در جای دیگری از زمین به جشن و پایکوبی پرداخته‌اند در حالی که در حملات متقابل، کودکان زیادی از آن طرف نیز بی‌جان یا بیخانمان گشته‌اند. آنچه تاریخ به ما نشان داده است این است که در مخاصمات و جنگ‌ها آنان که کمترین نقش را در‌ ایجاد اختلافات داشته‌اند‌ و بیشترین آسیب را می‌بینند کودکان هستند.

آنچه آشکار است این است که جهان امروز حساسیت خود را به این اندازه از نقض حقوق کودک از دست داده است و نهادهای متولی در مقابل حاکمان ناقض حقوق کودک سنبه پر زوری ندارند. این امر امروز وظیفه کنشگران و‌ شهروندان را در این امر خطیرتر می‌سازد. شناخت و احاطه بیشتر به حقوق کودکان و رعایت آن از خانواده و محله و مدرسه و یادآوری آن به جامعه، «دیگری» نساختن از کودکان مهاجر و آسیب‌دیده و آموختن نگاه حقوق کودکی و حقوق بشری از کودکی در‌جامعه، بذرهایی است که در آینده نزدیک به بار می‌نشیند.

جمعیت امام علی(ع) ضمن محکوم سازی نقض سیستماتیک حقوق کودک در ایران، وجود نهادهای قدرتمند حامی کودکان در جامعه را، مهم‌ترین راه احقاق حقوق کودکان دانسته و خواستار آزادی فعالانِ در بند و ایجاد فضای مناسب برای فعالیت مدنی در عرصه حقوق کودکان است.

ذات کودک مانند منشور، هر رنگی را هر چقدر سیاه و کدر، تبدیل به زیباترین رنگ‌ها می‌کند، چشم کودکان به جز زیبایی و عشق و دوستی چیزی را نمی‌بیند. خانه مخروبه را کاخ پریان، عتاب والدین را تجلی محبت و امنیت، جنگ را بازی معصومانه و دشمنی را قهری کوتاه می‌پندارد. دنیای کودکان همیشه پر از رنگ و سرور و بازی است؛

اما…
از آغازِ تاریخ تا امروز بزرگترین قربانیان جنگ، قحطی، فقر و بیماری کودکان بوده‌اند. خطوط اول جبهه‌ها مملو از کودکانی‌ست که به جای اسباب‌بازی، با اسلحه بازی می‌کنند.

قبرستان‌ها پر از گودال‌های کوچکی‌ست که تن نحیف و قحطی‌زده کودکان را پنهان کرده‌اند. در طی تاریخ بی‌گناه‌ترین قربانیان نسل‌کشی، اصلاح نژادی و آزمایشات بی‌رحمانه، کودکان بوده‌اند.

با این حال ما کودکانِ بزرگ‌شده‌ی خوش‌شانس، ما کودکانی که موفق شدیم زنده از تمام خطرات و دشمنی‌ها عبور کنیم، کودکی‌مان را فراموش می‌کنیم.

معصومیت و بی‌پناهی کودکی را چون شعبده‌بازی نابینا و گنگ، در جعبه‌ نامرئی حافظه‌مان پنهان کرده‌ایم، آن‌قدر خوب که از ما، ناظرانی بی‌تفاوت بر جا مانده است

کودکی اسیر تندروها با جلیقه انتحاری می‌بینیم و روی برمی‌گردانیم، آن‌سوتر کودک دیگری با لباس مندرس و تکه نانی کپک‌زده در دست از برابرمان با نگاهی ملتمس می‌گذرد و باز روی برمی‌گردانیم، آنجا هم کودکی یک دست در حال کار با دستگاه پرس ایستاده، اما کجاست چشم بینایی بر غم کودکان؟

روز ملی کودک را بهانه‌ای دیدیم تا با هم عهد ببندیم:

عهد ببندیم که چشممان را بر رنج و استیصال کودکان نبندیم

عهد ببندیم دست یاریگری هر چند کوتاه برای تسکین آلام کودکان و دست بلندی برای از ریشه برکندن علل این آلام باشیم

عهد ببندیم که کودکان را ببینیم و بشنویم و از محنت‌شان بی‌غم نباشیم، تا شاید در آینده دنیای زیباتری برای فرزندانمان به یادگار باقی بگذاریم.

بیانیه جمعیت امام علی(ع) به مناسبت روز کودک، ۱۶ مهر ۹۶

دنیای ما را اگر کودکان می ساختند، دنیایی بود که حتی به خیال خلاق ترین نوابغ نمی رسید و به جادوی قلم سترگ‌ترین نویسندگان در توصیف نمی گنجید. شاید تجلی بهشت بر زمین. جایی که انسان با انسان برابر است و هر کسی فرصت رشد و پیشرفت دارد. جایی که کسی به خاطر تفاوت در عقیده و سلیقه و رنگ و نژاد و مذهب، گلوی دیگری را نمی درد و حق حیاتش را لگدمال نمی کند. و البته آنچه که به قطع یقین در دنیای ساخته کودکان تحقق می یابد این است که لبخند و بازی و شادی همواره در شریان زندگی جاری است.

اما زمینِ سردِ واقعیت در دستان کوچک کودکان نیست. انسانهای بالغ و رشید، مسلح به عقاید و پوشیده در رسوم گوناگون و وابسته به مرتبت طبقاتی، جایگاه قومیتی و دستگاه عقیدتی خاص خود، مالکان این سیاره‌اند و صلح را هر روز در گوشه ای سر می بُرند. صلحی که خلوص و خصلتِ کودکانه دارد. صلحی که به رنگ و بوی شادمانی و طراوت نوزاد انسان است. صلحی که جز با قلب گشوده و فکر تهی از خصومت، مقدور و میسر نیست. صلحی که زاده معصومیتِ کودکان است و نه هزاران معاهده و پیمان نامه حاصل از میلیونها ساعت مذاکرات بی فایده، در پس پرده خشم و ترس و منفعت میان سیاستبازان بی عشق و بی نور. همانان که حتی وقتی واژه صلح را زمزمه می کنند، بوی خون و باروت و جنگ، مشامت را می آزارد.

وقت است که بیدار شویم و ببینیم که سرنوشت صلح و سرنوشت کودکان این کره خاکی به هم گره خورده است. اگر در دنیای امروز ، کودکان از مزارع و معادن گرفته تا چهارراه‌های شهرها و کارگاه های زیرزمینی و کارخانجات مدرن، در ازای کمترین دستمزدها استثمار می شوند، اگر در میانمارش خردسالان را سلاخی می کنند یا به همراه خانواده، با شلاق آتش و رگبار گلوله، از خانه طردشان می کنند، در سوریه و یمن و لیبی و عراقش کودکان اگر از گلوله و دشنه جان سالم به در برند، با مریضی های ساده قابل پیشگیری و قابل علاج، قتل عام می شوند، اگر خاک بیشتر کشورهای این دنیا، نقطه امنی برای کودکیِ انسان ندارد، صلح نیز به همان اندازه نایاب و ناممکن می شود. باری! دست ما به صلح نمی رسد، چون کودکان را پاس نمی داریم.

جمعیت امام علی(ع) در روز کودک مجددا هشدار می دهد؛ هشدار درباره وضعیت کودکان! کودکان جهان و کودکان ایران. ما از مقاله و اخبار و یادداشت و عکس و فیلمهای این سو و آن سوی دنیا حرف نمی زنیم. ما از حضور هر روزه و مشاهدات پیوسته‌مان در کوچه های جهنمی حاشیه کلانشهرها و خیابان های بی‌رحم سرزمین خودمان سخن می گوییم و زنهار می دهیم درباره آینده نامعلومی که خواهی نخواهی به دست کودکانی سپرده خواهد شد که در دود مواد مخدر قد می کشند، با خشونتِ دشنه و چاقو و قمه بزرگ می شوند و بر سفره های کوچکشان جز گرسنگی و بی آبی طعامی نیست. کودکانی که از مدرسه به دورند، از شناسنامه محرومند، از احترام برخوردار نیستند و هیچ الگوی سالمی در اطراف خود نمی بینند. زنهار می دهیم که حقوق اولیه حیاتی هر انسانی باید تأمین شده و ظلم و بیداد علیه کودکان باید متوقف شود.