طرح طفلان مسلم جمعیت امام علی

کودکان به دلیل عدم توانایی در احقاق حقوق فردی و اجتماعی خود، از اقشار آسیب‌پذیر اجتماع هستند که حقوق آن‌ها می‌تواند تحت تاثیر شرایطی از قبیل فقر مالی و فرهنگی، به راحتی پایمال شود. در این میان نقش خانواده به عنوان منشأ عشق و بالندگی، در تامین سلامت جسم و روان کودکان امری انکار ناشدنی‌ست. آسیب‌پذیری یک خانواده، عاملی اساسی برای آسیب رسیدن به جسم و روان هر کودک است. فقر، اعتیاد، طلاق، بیکاری، مهاجرت اجباری و… همگی از عواملی هستند که یک خانواده را آسیب‌پذیر می‌سازند. کودکانی که در این خانواده‌ها به دنیا می‌آیند ناخواسته درگیر مشکلات و معضلات ناشی از این عوامل می‌شوند. این کودکان در فضایی ناآرام و ناسالم رشد کرده و فرصت شکوفاسازی استعدادهای خود را از دست می‌دهند.

کودکانی که خانواده‌هایشان دچار فقر و اعتیاد هستند اغلب ناچار می‌شوند از سنین پایین برای تامین هزینه های زندگی تلاش کنند. کار در سنین پایین، کودکان را با خطرات بسیاری مواجه می‌کند؛ این کودکان اغلب فرصت های آموزشی خود را از دست داده و ناچار به ترک تحصیل می‌شوند. کار طولانی مدت در سرما یا گرمای شدید در کنار عدم تغذیه مناسب سلامت جسمانی آنها را به خطر می‌اندازد. قرار گرفتن در محیط‌های کاری نامناسب و حضور مداوم در خیابان‌ها آنها را در معرض رفتارهای پرخطر و سوءاستفاده‌های جنسی قرار می‌دهد.

به دلیل عدم حمایت و نظارت والدین، تعداد قابل توجهی از این کودکان جذب باندهای تبهکار شده و به عنوان حامل مواد مخدر مورد استفاده قرار گرفته و حتی دچار اعتیاد می‌شوند. مشکلات فرهنگی خانواده و خشونت والدین که اغلب در والدین معتاد دیده می‌شود کودکان را تحت فشارهای روانی قرار داده و آنها را ناچار به فرار از منزل می‌کند که خود عواقب وخیمتری را در پی دارد. کودکانی که در معرض چنین فشارهای روحی و جسمی قرار دارند به سادگی و ناخواسته ممکن است دچار بزه شده و به عنوان فرد بزهکار در جامعه شناخته شوند. در تمام جوامع، کودکی که دچار بزه می‌شود؛ لازم است از مراجع قضایی عبور کند اما باید گفت عبور یک کودک بزه‌دیده از مراجع قضایی نمی‌تواند راه حلی برای این معضل باشد بلکه تنها شرحی بر این معضل است. متاسفانه به دلیل فقدان قوانین کارآمد برای جلوگیری از معضل بزه کودک و همچنین به دلیل فقدان ارگانهایی برای کمک به کودک بزه دیده در بازگشت به دامان اجتماع، نمی‌توان آینده روشنی را برای این کودکان متصور شد. کودکان مظلومی که در تعیین سرنوشت خود نمی‌توانند نقشی داشته باشند و به دلیل مشکلات خانواده و بی‌تفاوتی جامعه برای همیشه از حق داشتن زندگی سالم محروم می‌شوند.

بی‌تفاوتی جامعه نسبت به وضعیت این کودکان، به افزایش این معضل دامن زده و کودکان بی گناه بیشتری را قربانی این معضل می‌کند در حالی که افراد یک جامعه می‌توانند همچون خانواده نقش تعیین کننده‌ای در احقاق حقوق از دست رفته این کودکان داشته باشند. آئین طفلان مسلم، با محوریت کودکان و نوجوانان کار و خیابان – به طور کلی آنچه از آن با عنوان «بزهکاری نوجوانان» یاد می‌شود – از جمله طرح‌هایی است که جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی(ع)، بر پایه ریشه‌های عمیق فرهنگی و دینی ایرانیان از سال ۸۵ اقدام به برگزاری آن کرده است. این طرح از سال ۸۵ به مدت ۱۰ سال پی در پی از تاسوعا تا اربعین حسینی (ع) با شعار «برای طفلان مسلم دیروز می گرییم، آیا برای طفلان مسلم امروز می کوشیم؟» انجام پذیرفته است. طرح بر اساس تحقیق و ریشه‌یابی و تامین بستر مناسب اجتماعی برای دستیابی این افراد – به عنوان عضوی از جامعه اسلامی- به استانداردهای بالاتر زندگی پایه ریزی و اجرا گردید. در طرح مذکور عموماً رویکرد به سمت مددجویانی است که زمینه جرم نداشته بر اثر حادثه به نوعی قربانی ناهنجارهای محیط اطراف خویش شده‌اند.

طرح طفلان مسلم در سال ۸۵ و با پیشنهاد موسس جمعیت با یک فاز مطالعاتی در رابطه با سیره و روش زندگانی امام حسین (ع) آغاز شد.

تا کنون با پیگیری‌های انجام شده توسط گروه اجرایی این طرح جمعیت امام علی(ع) که شارمین میمندی نژاد، مرتضی کیمنش و کتایون افرازه و اعضای دیگر جمعیت امام علی (ع) هدایت آن را بر عهده دارند, ۵۰ پرونده‌ی بخشش و احیای کودکان و نوجوانان آسیب دیده به نتیجه رسیده‌ است.

شارمین میمندی نژاد، کتایون افرازه و مرتضی کی‌منش به همراه برخی دیگر از داوطلبین جمعیت امام علی برای پیگیری قضایی پرونده‌ها، دلجویی از اولیای دم، مشورت با مددکاری امور زندان‌ها و مددرسانی به نوجوانان آسیب دیده به طور مداوم به شهر‌های مربوطه رفت و آمد می‌کنند.

جمعیت امام علی با مشورت امور مددکاری زندان‌ها و سپس خانواده محکوم و ملاقات حضوری با وی و مطالعه دقیق پرونده به تصمیم گیری برای ورود به فرآیند بخشش می‌پردازد.

مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش این طرح کسب رضایت از خانواده مقتول است. که شامل حمایت معنوی خانواده‌ی مقتول در سوگ عزیز از دست رفته و رسیدن به مفهوم کلمه بخشش است.

در خاطرات مرتضی کی‌منش که از داوطلبین تاثیرگذار تیم اجرایی این طرح می‌باشد، روایت شده است: در مواردی، بعد از پیگیری‌های بسیار در واپسین لحظات، نزدیک به اذان صبح رضایت خانواده‌ی اولیا دم گرفته شده است. جمعیت امام علی‌(ع)، نوجوانان بخشیده شده را برای داشتن زندگی سالم حمایت می‌کند.

داوطلبین پس از بخشش مددجو برای شرکت وی در مشاوره‌های درمانی تخصصی و همچنین مهارت آموزی و فراهم آوردن فرصت شغلی مناسب و … یاری می‌رسانند.

چندین ماه بحث و گفتگو و مراجعه به منابع مختلف دینی و تاریخی منجر به آشنایی با خطبه‌ای شد که تا امروز کمتر از آن گفته شده است. این خطبه که پاسخ بسیاری از سوالات را در خود داشت؛ بعدها تبدیل به پرچم اعتقادی طرح گردید. امام حسین (ع) این خطبه را یک سال قبل از واقعه¬ی عاشورا و در جمع بزرگان و علمای مدینه، ایراد فرمودند:

«… شما ای بزرگان که در علم و دانش پرآوازه اید! و در خیر و نیکی زبانزد دیگران و در نصیحت و پند دادن شهره ی این و آنید!… افراد قوی و نیرومند شما را به حساب می‌آورند؛ و ضعیف و ناتوانان، شما را گرامی و محترم می‌شمارند… آیا اینهمه برای این نیست که مردم امیدوارند که شما به احیای حقوق خداوند قیام کنید؟…»