دانشگاه و فرصت‌هایی که با تنگ‌نظری سوخت می‌شود

دانشجو و فعالیت اجتماعی

به سابقه‌ی فعالیت‌های دانشجویی در سال‌های گذشته که نگاه می‌کنیم، نوعی سواستفاده‌ی گروه‌ها و جناح‌های سیاسی از گروه‌های مختلف دانشجویی به چشم می‌خورد. سواستفاده‌هایی که فضای دانشگاه‌ها را در سالیان متمادی، خالی از هر گونه اثر درازمدت برای جامعه نموده؛ اما ریشه‌ی این عدم تاثیر در کجاست؟

به نظر می‌رسد ریشه‌ها را نه در ماهیت «دانشجویی» این فعالیت‌ها، که در «ماهیت و نوع فعالیتی» که افکار دانشجویی را به سوی خود معطوف می‌کند باید جستجو نمود. آیا به واقع راهی وجود ندارد که همه‌ی افکار، از طیف‌های مختلف فکری، که بی‌شک انسان‌های دلسوز در هر دو طیف وجود دارند، دور یک میز و در قالب یک فعالیت مشترک با چهره‌هایی گشاده نسبت به هم جمع کرد؟ قطعا می‌شود. حلقه‌ی فعالیت‌های اجتماعی حلقه‌ی مفقودی است که دانشجویان ما با برنامه‌ریزی‌های غلط متولیان دانشگاه‌های ایران به وضوح از آن محروم شده است.

تنگ‌نظری‌هایی که فعالیت‌های اجتماعی را در دانشگاه‌ها به هر نحو محدود می‌کند تا دانشجویان نه در زمین جامعه و اجتماع خویش با آغوش‌هایی باز نسبت به هم، که در زمین سیاست‌مداران خواب‌زده و بی‌عمل رودرروی یکدیگر قرار بگیرند و به جای اینکه دست در دست هم به حل مسائل اجتماعی کمک کنند، رودرروی یکدیگر و با جملات سیاست‌مداران با هم به سختی و درشتی سخن بگویند.

تجربه‌ی جمعیت امام علی به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد که در حوزه‌ی معضلات اجتماعی فعالیت می‌کند نشان داد که می‌توان دانشجویانی با طیف‌های فکری مختلف را به صورت نیروهای داوطلب در کنار هم قرار داد و از ظرفیت‌های آنها به صورت مشترک برای حل مسائل اجتماعی در حوزه‌ی معضلات کودکان و زنان بهره جست. یکی از امکانات سازمان‌های اجتماعیِ داوطلب‌محور، اجتماعی‌سازی دانشگاه‌ها است که به هیچ عنوان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

دوران دانشجویی به علت شرایط خاص خود، بهترین فرصت برای کار داوطلبانه در حوزه‌ی مسایل اجتماعی و کسب تجربه برای دانشجویان است. ظرفیتی که دانشجویان با سیاست‌های کلان اشتباه در دانشگاه‌ها از آن محروم شده و در مواردی می‌بینیم فضای یاس و ناامیدی باعث می‌شود که خود دانشجوها در فضایی خالی از انگیزه، دچار برخی آسیب‌ها نیز شوند؛ به گونه‌ای که چندی پیش به نقل از جهاد دانشگاهی اعلام شد که بیش از ۹۰ درصد دانشجویان فعالیت فرهنگی ندارند. این عدم فعالیت، بی‌شک می‌تواند برای دانشجویان آسیب‌زا باشد. حضور دانشجویان در سازمان‌های مردم نهاد در قالب فعالیت‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و امثالهم علاوه بر ایجاد حس دوستی و هم‌دلی بیش‌تر در بین دانشجویان، می‌تواند یک بازی سراسر بُرد، هم برای دانشجویان، هم نهادهای اجتماعیِ مردمی و مستقل و هم جامعه باشد.

اجرای کارگاه «واشکافی معضل کار اجباری کودکان» توسط جمعیت امام علی در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مهر ۹۸؛

تعامل دانشگاه‌ها و سازمان‌های مردمی در امور اجتماعی بسیار می‌تواند برای جامعه راهگشا باشد.