بیانیه جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی(ع) در مورد وقایع تلخ اخیر

خدا را خدا را درباره‌ی طبقه فرودست، از مسکینان و نیازمندان و بی‌نوایان…

پس از یک هفته سکوت و تلخ‌کامی سخن را با نگرانی امام علی (ع) از احوال فقرا آغاز می‌کنیم. قشر محروم و حاشیه‌نشین که سال‌ها نجیبانه دم فرو بستند و افزایش بی‌عدالتی و محرومیت روزافزون خود را از حقوق اولیه نظاره کردند. امروز جمعیت امام علی ناگزیر به عدم سکوت است؛ چرا که اینجا صحبت از فقیر و حاشیه‌نشین است و آن چه به حاشیه‌نشینان مرتبط باشد با ماموریت این سازمان مستقل و مردمی نیز در ارتباطی تنگاتنگ است.

پیش از وقایع تلخ اخیر، بارها و بارها جمعیت امام علی(ع) به واسطه‌ی فعالیت دائم امدادی و حمایتی در وخیم‌ترین سکونت‌گاه‌های فقیرنشین، نسبت به شرایط غیرانسانی و بحرانی رو به رشدِ این مناطق هشدار داده بود؛ هشداری که در رسانه‌های جمعی و نشست‌های علمی و تخصصی متعدد، به سمع و نظر ارگان‌های ذی‌ربط نیز رسیده و عواقب بی‌توجهی به سرنوشت ساکنان فراموش شده‌ی محلات فقیرنشین به دفعات بیان گردیده بود.

درد سفره‌های خالی، بیکاری، ناتوانی خانواده‌ها از پرداخت هزینه‌ی تحصیل فرزندان، عدم امکان مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی، کودکانی که از داشتن اوراق هویتی نیز محروم می‌باشند و افزایش روزافزون کودکان کار، تنها بخشی از مشاهدات روزانه‌ی اعضای جمعیت است که با سیاست‌های غلط اقتصادی و به بهانه‌ی توسعه، به بهای له شدن ضعفا، رو به افزایش است. این صورت‌مساله‌های دردناک و این زخم‌های ریشه‌دار با یاغی خواندن، اغتشاشگر نامیدن و دست‌نشانده خطاب قرار دادن معترضان بی‌نان، قابل ترمیم نیست. تحرکاتی که سرریز انفجاری واقعیت حاکم بر این سکونت‌گاه‌ها بوده و با ادامه‌ی وضعیت نابسامان اقتصادی-اجتماعی، دیر و زود داشت اما سوخت و سوز نداشت.

مردم فقیر، در اوج نجابت و با صبری طاقت‌سوز، سال‌هاست تنها نظاره‌گر رشد سرسام‌آورِ اختلاف سطح زندگی، بی‌عدالتی لجام‌گسیخته، عدم شفافیت و فساد رخنه کرده در سیستم اقتصادی و اختلاس‌هایی با رقم‌های میلیاردی هستند؛ اما اصولا به لحاظ تاریخی، جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، دوامِ این دم برنیاوردن، حد و اندازه‌ای دارد و عواقب شوم گذراندن فشارها از این آستانه‌ی تحمل و واردسازی شوک بر جامعه می‌تواند دامن تمام اقشار را بگیرد؛ جامعه‌ای با نوزده میلیون حاشیه‌نشین به نقل از وزارت راه و شهرسازی. این گزاره به آن معناست که از هر چهار ایرانی، یک نفر به حاشیه رانده شده و حقوق ابتدایی‌اش برای زیستنی در شان مقام انسانی به دست فراموشی سپرده شده است.

اما این مساله‌ی بدیهی، گویا چندان برای تصمیم‌سازان کشور، بدیهی نبوده است. این بی‌تدبیری در اعلام ناگهانی گرانی ۲۰۰ درصدی بنزین در کشور خبر از شکافی سترگ میان تصمیم‌گیرندگان و بدنه‌ی جامعه می‌دهد. اگر تعمدی در پیش بردن این کار با این اندازه از بی‌تدبیری نبوده باشد قطعا نشان‌دهنده‌ی بی‌خبری مطلق مجریان تصمیم، از گرفتاری‌ها و مصائب معیشتی مردمی است که قبل از این نیز در خرج و مخارج روزمره درمانده بودند. در کشوری که چهل سال پیش، یکی از اهداف انقلاب خویش را برقراری عدالت اجتماعی و توجه به حال محرومان و مستضعفان بیان نمود، وقوع اتفاقاتی این چنین و این‌ گونه عرصه را بر محرومان جامعه تنگ کردن، جای بسی تاسف دارد.

این تأسف زمانی عمیق‌تر می‌شود که می‌بینیم حتی زحمت گفتگو با مردم و تعریفِ مکانیزمی مشخص برای شنیده شدن نظرات و اعتراضات در نظر نگرفته نمی‌شود و صرفا این سخن تکرار می‌شود که پذیرا و شنوای نقدهای مردم هستیم! فضای گفتمان در شبکه‌های مجازی نیز از دسترس خارج می‌گردد و در فضای مبهم اعتراضات خیابانی، به دور از چشم هر رسانه و چشم ناظر، دوغ و دوشاب قاطی می‌شود، قبح خشونت و اعمالی چون غارت و خسارت به هر نحو، شکسته می‌شود و یک بازی باخت-باخت با قربانی گرفتن از جان و مال مردم رخ می‌نماید.

در دو هفته‌ای که گذشت، مردم با حیرت، نظاره‌گر عملیات وسیع و پیچیده‌ای در سراسر کشور برای برخورد با اعتراضات به سه برابر شدن بهای بنزین بودند و از خود می‌پرسند آیا ممکن نبود هزینه‌ی هنگفت این قبیل عملیات، پیش‌تر صرف بهبود وضعیت زندگی طبقه‌ی فقیر و مستضعف می‌گردید و از ثروت‌های ایران، سهمی به پیشرفت و آبادانی مناطق محروم اختصاص می‌یافت؟ و آیا در این صورت، شاهد تحمیل این میزان خسارت به کشور و آسیب انسجام ملی و سرمایه‌های اجتماعی و عنصر اعتماد می‌بودیم؟

متاسفانه حاکم شدن فضاهایی این‌چنینی، کنش‌‌های مدنی را دچار رکود و پس‌رفت می‌نماید و کنشگران را با یاس روبه‌رو می‌کند و تمام حرکت‌های خیرخواهانه‌، که به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز به دنبال ایجاد تغییرات ساختاری هستند، در التهاب، یاس عمومی و ابهام موجود در اتمسفر کنونی، فراموش شده و به حاشیه رانده می‌شوند. در حقیقت، جامعه از یگانه راهِ نجات خویش، که هم‌بستگی انسانی در چارچوب حرکت‌های متشکل و مستقل مردمی است، هر چه دورتر و محروم‌تر می‌گردد.

جمعیت امام علی ضمن اعلام برائت از تمام جریانات و کسانی که خواسته‌های به حق و ابتداییِ فراموش‌شدگانِ جامعه را دست‌مایه‌ی منافع سیاست‌زده و قدرت‌طلبانه‌ی خود می‌سازند، بنا به سیره‌ی مولا علی(ع)، موکدا از حاکمیت، توقع رفتار مدارا مدار به جای برخورد امنیتی و تدبیر برای کاهش خشونت سیستماتیک در جامعه، دل‌جویی از آسیب‌دیدگان و خانواده‌های جان‌باختگان و پرهیز از کتمان واقعیت‌ها و فرافکنی دارد و چاره‌جویی ریشه‌ای برای بازسازی ساختارهای اقتصادی و مقابله‌ی سیستماتیک با فساد، رانت‌خواری و غارت‌گری بیت‌المال را واجب می‌داند. هم‌چنین این سازمان مردم‌نهاد جویای برنامه‌ی اقتصادی دقیق دولت در زمینه‌ی رونق اقتصادی و گردش چرخ تولید با درآمد حاصل از گران کردن بنزین می‌باشد.

در پایان مناسب دیدیم جهت یادآوری شیوه و روش حکم‌رانی امام محرومان، علی(ع)، فرازهایی از توصیه‌های آن حضرت به مالک اشتر را، که گویی امروز به طور کلی دستخوش فراموشی گردیده، به عموم و به ویژه کسانی که خود را به آن حضرت موسوم نموده‌اند، یادآوری کنیم؛ باشد که چراغ راه رهروان راستین آن حضرت قرار گیرد:

خدا را خدا را درباره طبقه فرودست؛ از مسکینان، نیازمندان، بی‌نوایان و مستمندان پس از توجه به طبقات مذکور، خدا را در نظر داشته باش و از خشم او بترس؛ و باز، خدا را در نظر داشته باش و از خشم او بترس در رعايت حال طبقه‌ای که از لحاظ ثروت و مکنت، پايين‌تر از طبقات ديگرند، کسانی که (برای گذران زندگی خود) تدبير و چاره‌ای ندارند و مسکينان و محتاجان و آنان که در شدت فقر به سر می‌برند يا گرفتار بيماری‌های طولانی هستند…

زنهار از خون‌ريزی! از خون‌ها و ريختن آن بی‌آنکه خدا آن را حلال کرده باشد، که به راستی، هيچ چيز، بيش‌تر از ريختن خون ناحق، باعث دشمنی خدا و گرفتار شدن به کيفر و عاقبتی شديد و سزاوارتر برای سپری شدن نعمت و پايان يافتن مدت فرمانروايی نمی‌گردد و خداوند سبحان، در روز قيامت، نخستين چيزی را که در حکم ميان بندگان، مورد بازخواست قرار می‌دهد، درباره خون‌هايی است که ريخته‌اند. پس البته تو فرمانروايی خود را با ريختن خونی که خدا حرام کرده، استوار و نيرومند مکن که به راستی، اين امر از چيزهايی است که حکم‌فرمايی تو را سست و ضعيف و خوار می‌سازد؛ بلکه آن را از ميان می‌برد و به ديگری منتقل می‌نمايد…

ای مالک بر حذر باش از اينکه در چيزهايی که همه مردم در آن مساوی هستند، خود را برگزينی و برای خود سهم بيشتری بخواهی و بر حذر باش از اموری که بايد مورد توجه و عنايت تو قرار گيرد (از قبيل اينکه، يکی از نزديکانت، کار خلافی مرتکب شده باشد و تو بايد به اين امر رسيدگی کنی) از آن چيزهايی که بر همه‌ی چشم‌ها واضح است و همه آن را می‌دانند خود را به نادانی و بی‌اطلاعی بزنی؛ که همانا تو در اين صورت، مسئول عملی هستی که خود مرتکب نشده‌ای؛ و به زودی پرده از روی کارها کنار می‌رود و داد مظلوم از تو گرفته می‌شود.