یادداشت مدیرعامل جمعیت امام علی در روزنامه‌ی اعتماد

یادداشت زهرا رحيمی، مدیرعامل جمعیت امام علی، در روزنامه‌ی اعتماد

ازدواج كودكان بحثي فرهنگی- قانونی است. بخشی از آن به خلأ‌های قانونی و ناكارآمدی قوانين برمی‌گردد، بخشي هم به اين بر می‌گردد كه اگر هم قانونی وجود داشته باشد تا چه ميزان در فرهنگ‌های مختلف از اين قانون تمكين می‌شود. ما در محلات حاشيه‌نشين با اين موضوع روبه‌رو هستيم كه بين ازدواج زودهنگام دختران و فقر رابطه تنگاتنگی وجود دارد. به خصوص در بعضی فرهنگ‌ها كه دختران به طور ضمني خريد و فروش مي‌شوند، اين موضوع پر رنگ‌تر است.

به طور مثال پول پيش خانه گران می‌شود، خانواده راهی ندارد جز اين كه دختر خود را در ازای مبلغ اجاره به عقد صاحبخانه يا فرزند او دربياورد. موضوع ديگري كه در بعضی مناطق دورافتاده وجود دارد اين است كه تعصبات قومی و سنتی در موضوع جنسيت وجود دارد، به طور مثال دختران نمي‌توانند به مدرسه‌ای كه خارج از روستاست بروند يا اگر معلم روستا مرد باشد دختران بايد ترك تحصيل كنند.

از آن جایی كه در اين مناطق امكانات آموزشی هم كافی نيست دختران مجبور به ترك تحصيل مي‌شوند و در نتيجه خانه‌نشين مي‌شوند و فعاليت اقتصادی خاصی هم برایشان تعريف نشده، به همين دليل تنها راهی كه براي خانواده باقي می‌ماند تا به تعبير خودشان «يک نان‌خور» از خانواده كم شود، فراهم كردن زمينه ازدواج دختر خانواده است.

در اين رابطه با آموزش و پرورش مذاكراتی داشتيم كه در رابطه با آموزش هوشمند و از راه دور دختران اين مناطق اقداماتی انجام دهند. اين اقدام می‌تواند كمك بزرگی به آگاه‌سازی دختران در اين مناطق باشد. نبود آموزش دو نتيجه سوء دارد يكي اين كه منجر به ازدواج زودهنگام می‌شود، ديگری اين كه ترک سريع چرخه آموزشي در پايين بودن مهارت‌های زندگی تاثير دارد.

پايين بودن مهارت‌های زندگی شانس تداوم زندگی مشترک اين كودكان را هم پايين می‌آورد. هر چند رويكرد آموزشی هم به نوعی نيست كه اثربخش باشد و اگر فرد تا يك مقطعی در سيستم آموزشی حضور داشت، بتواند آموزش‌های مورد نياز برای یک زندگی را از اين سيستم دريافت كند، نه از منظر اقتصادی آموزش مفيدی دريافت می‌كند و نه از منظر مهارت‌های زندگی. نبود آموزش‌های لازم موجب بالا رفتن آمار كودكان بيوه‌ای می‌شود كه هيچ آموزشی در مورد چگونه زندگی كردن دريافت نكرده‌اند.

يكی از مهم‌ترين مواردی كه باعث شد جمعيت امام علی (ع) به موضوع ازدواج كودكان ورود كند، اين بود كه بسياري از كودكاني كه در مراكز ما آموزش می‌ديدند و به گفته معلمان‌شان از استعداد بالایی هم برخوردار بودند، با تصميم خانواده مبنی بر ازدواج آن‌ها در سنين پايين، سرنوشت ديگری پيدا مي‌كردند و تلاش‌هاي ما هم نتيجه‌اي نداشت.

فقر مادی و فرهنگی، عدم وجود امكانات و تعصبات در بسياري مناطق باعث افزايش آمار ازدواج كودكان مي‌شود. در بعضی مناطق اين ترس بين خانواده‌ها وجود دارد كه با رسيدن به سن بلوغ از دخترشان رفتاری سر بزند كه حيثيت خانواده را (در نگاه سنتی) تهديد كند.

ازدواج دختران در چنين مناطقی به نوعی حاشيه امنيتی براي خانواده‌ها ايجاد می‌كند تا از بار مسووليت در قبال آينده آن‌ها شانه خالی كنند. اين پديده تبعات بسياری هم دارد كه پژوهش‌ها نشان می‌دهد علاوه بر آسيب‌های روحی و روانی شديد كه ممكن است نسل‌ها ادامه پيدا كند و افسردگی و احساس خودكم‌بينی كه تبعات روحی اين اتفاق در كودكان است، آسيب‌های جسمی بسيار جدی هم به اين كودكان بر اثر بارداری در سنين پايين وارد می‌شود.

مديرعامل جمعيت امام علی(ع)