مصاحبه انصاف نیوز با زهرا رحیمی “جمعیت امام علی در یک سالی که گذشت”

جمعیت امام علی در یک سالی که گذشت

مصاحبه انصاف نیوز با مدیرعامل جمعیت امام علی

زهرا منصوری، انصاف نیوز: زهرا رحیمی – مدیر عامل جمعیت امام علی ع – می‌گوید همکاری با تشکل‌های مردم نهاد بسیار شخصی است، چون عده‌ای فکر می‌کنند، این تشکل‌ها باید بازوی اجرایی دولت باشد و نگاه خیریه‌ای به آن دارند. البته برخی از سازمان‌های مردم نهاد هستند که از دولت بودجه و یا امتیازی می‌گیرند.

او همچنین گفت: «نمی‌توانید خط مشخصی میان فعالیت سیاسی و اجتماعی در ایران ترسیم کنید. این یکی از نقص‌هایی است که سازمان‌های مردم نهاد با آن مواجه هستند.»

از سوی دیگر زهرا رحیمی می‌گوید عده‌ای فکر می‌کنند، پشت هر جمعی، یک مسئله‌ای پنهانی وجود دارد و اصلا تصور نمی‌کنند عده‌ای برای خیر عمومی دور هم جمع شوند، پس همیشه به آنها سوظن دارند.

روز اول تیرماه ۱۳۹۹ خبر رسید که سه نفر از اعضا جمعیت امام علی (ع) در منزل خود بازداشت شده‌اند.

جمعیت امداد دانشجویی امام علی(ع) سازمانی مردم‌نهاد و غیردولتی است که از سال ۱۳۷۸ فعالیت خود را آغاز کرده و در سال ۱۳۸۴ به صورت رسمی به ثبت رسیده است و هم‌اکنون فعالیت‌های خود را با مجوز رسمی از وزارت کشور دنبال می‌کند. ین سازمان در حدود ده‌هزار عضو فعال دارد که عموما از دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و اساتید دانشگاه‌ها تشکیل شده است؛ و در حوزه‌های مختلف معضلات اجتماعی نظیر امدادرسانی در زمان وقوع حوادث، حمایت از کودکان کار و خیابان، محروم از تحصیل، بی سرپرست و کودکان آسیب دیده از فقر، اعتیاد و جنگ، خانواده ها و مناطق محروم، بانوان سرپرست خانوار، دختران بی‌پناه و فرار کرده از خانه، دختران آسیب دیده از تن فروشی اجباری، معضل کارتن خوابی و غیره در حال فعالیت می‌باشد. این سازمان مردم‌نهاد که در بیست استان کشور و با حدود ۴۴ مرکز فعال در سطح کشور فعال است و بنا بر آمارهای منتشر شده از سوی جمعیت امام علی(ع) در تیر ماه سال ۹۹، این سازمان ۶۱۳۷ کودک با شرایط گفته شده را تحت حمایت خود قرارداده است.

ابتدای اسفند ماه سال ۹۹، وزارت کشور طی بیانیه‌ای خواستار انحلال جمعیت امام علی(ع) شد و از ارسال پرونده این سازمان به قوه‌قضاییه خبر داد که موعد بررسی آن در دادگاه ۱۲ اسفند ماه تعیین شده است؛ در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «به خوبی روشن است هر پدیده اجتماعی در کنار کارکردهای مثبتی که بر مبنای اهداف تعیین شده آن شکل می‌گیرد ممکن است در گذر زمان از اهداف خود به دلایل متعدد انحراف پیدا کرده و نه تنها توانایی لازم برای ایفای کارهای مثبت خود را از دست بدهد و تبدیل به یک معضل جدید اجتماعی شود که لازم است به موقع با اعمال تمهیدات و ضمانت اجراهای قانونی از گسترش انحرافات ایجاد شده جلوگیری به عمل آید تا به پیکره نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران خدشه‌ای وارد نشود.»

اگرچه جمعیت امام علی تا قطعی شدن حکم انحلال به کار خود ادامه می‎‌دهد.

متن کامل گفت‌وگو با زهرا رحیمی-مدیر عامل جمعیت امام علی- را در ادامه بخوانید:

رحیمی: از سیاسی‌سازی مسائل اجتماعی، مسائل کودکان و زنان، اجتناب شود

انصاف نیوز: در این سال‌ها که فعالیت‌هایی را انجام دادید، با چه موانعی روبرو بودید؟ به‌ویژه در یک سال اخیر با چه پستی و بلندی‌هایی مواجه شدید؟

زهرا رحیمی: در جامعه‌‌ی ما کار جمعی خیلی معنایی ندارد. از لحاظ جا افتادن فعالیت‌های جمعی وضعیت مناسب نیست. هر اجتماعی که ایجاد می‌شود، در وهله‌ی اول باید چرایی این اجتماع را توجیه کند. چون با نگاه‌های شکاکانه زیادی روبرو می‌شود. هرچقدر این جمع جوان‌تر و دارای پتانسیل هیجانی بیشتری باشند، سوظن‌ها بیشتر است. علاوه بر این نوع و موضوع فعالیت جمعیت هم مانع زاست. حضور در خط مقدم آسیب‌های اجتماعی، شما را با شرایطی مواجه می‌سازد که نه راه پیش داری، نه راه پس. این شرایط هنگامی بغرنج‌تر می‌شد که با برخی مسائل برای اولین بار روبرو می‌شدیم. مثلاً اعتیاد در کودکان. گفتن و مطالبه‌گری در این زمینه سیاه‌نمایی است، نگفتنش یعنی شاهد پرپر شدن صدها کودک باشی و دم بر نیاوری. هیچ جواب و راهکاری هم نیست.

این چالش که مبحث آسیب‌های اجتماعی، فقر، کار کودک، اعتیاد کودک و موضوعات اجتماعی از این دست، سیاسی تلقی می‌شود باید مورد توجه قرار گیرد و از سیاسی‌سازی مسائل اجتماعی، مسائل کودکان و زنان، اجتناب شود. این امر مانع مهم است که شاید در ظاهر به چشم نیاید. حالا یک‌سری از موانع ظاهری هم در طول فعالیت ما وجود داشت. مثلاً یک‌ساعت مانده مجوز برنامه یا سخنرانی کسی را صادر نمی‌کردند یا لغو می‌کردند. کوچه‌گردان که نزدیک به هزار نفر درگیر آن هستند، اما تا یک ساعت قبل معلوم نبود، مجوز اماکن می‌دهند یا خیر. یک‌سری از کارشکنی‌های پنهان هم همیشه بود، به صورت غیر مستقیم در قالب عدم همکاری، کارشکنی‌های بیرونی و درونی و…!

از سوءظن گفتید، طرف چه کسانی این سو ظن بیشتر مطرح می‌شد؟

در ابتدا سوظنی مطرح نمی‌شد، شما فقط شاهد این بودید که درها بسته است و کار پیش نمی‌رود. طبیعتاً مصدر شک، زمامداران هستند. شاهد بودیم کسانی که اسمشان را شورای صیانت و حمایت گذاشتند، چگونه خودشان، دست‌اندر کار حذف یک نهاد مدنی با کارنامه‌ی قابل قبول شدند. شاید کسانی باشند که فکر می‌کنند پشت پرده‌ی هر جمع یک خبری است. فکر می‌کنند، امکان ندارد یک‌ جمعی بخواهند برای جامعه و خیر عمومی کاری کنند، اما به نظرم عده‌ای هم هستند که نمی‌خواهند کار خوب در کشور بماند و تداوم داشته باشد. همیشه به‌دنبال پشت پرده‌ی مسائل هستند. یک روزنامه هر چه دلش خواست به ما بست و همه گفتند کاری نمی‌شود کرد و باید بسازید. انگار هرگونه جمع‌سازی از غیر خودی‌ها محکوم به شکست است.

جمعیت امام علی با چه چالش‌هایی روبرو بود؟

به غیر از چالش‌های که گفتم. برای تشکیل هر سازمان مردم نهاد سه رکن مهم مورد نیاز است: سرمایه مادی، سرمایه انسانی، سرمایه معنوی و اجتماعی. جمعیت امام علی در ابتدای تاسیس به منابع مادی قابل توجهی دسترسی نداشت. چون موسسین جمعیت برخلاف بسیاری از بنیادها از دانشجوها تشکیل شده بود. نگاه جمعیت این بود که در حوزه‌ی آسیب‌های اجتماعی بیش از سرمایه مادی به سرمایه انسانی و اجتماعی نیاز دارد. از لحاظ نیروی انسانی هم فقط چند دانشجو بودیم، از سوی دیگر برای پذیرفته شدن در جامعه هم با چالش مواجه بودیم. البته طرح‌های جمعیت این هوشمندی را داشت که در بین مردم به سرعت محبوبیت پیدا کند و از لحاظ اجتماعی مورد استقبال مردم قرار گیرد و شاید یکی از مسائل حساسیت برانگیز درباره جمعیت، همین امر باشد.

عده‌ای فکر می‌کنند، تشکل‌ها باید بازوی اجرایی دولت باشند

فشار به جمعیت از چه سالی شروع شد؟

خب فشار به آن معنای عدم همکاری و چالش‌های مستمر همیشه بود، اما در سال ۸۶ نامه‌هایی به دانشگاه‌ها فرستادند، مبنی بر عدم همکاری با جمعیت و متعاقب آن پایگاه دانشجویی جمعیت از دست رفت. از سال هشتاد و هشت تا نود و دو مجوز جمعیت تمدید نشد و از سال نود و چهار هم هجمه‌های مستقیم روزنامه‌ها و سایبری‌ها شروع شد. سال ۹۸ که سیل آمد و برای ما حاشیه‌ی بی‌‎ربطی ساختند و شکایت ما به محاکم قضایی هم متأسفانه به جایی نرسید و دادخواهی ما از تهمت زنندگان ماند برای محکمه‌ی الهی. همکاری‌هایی که در این سال‌ها با ما بیشتر فردی و سلیقه‌ای بود. برای مسائل بسیار کوچک تا بزرگ باید خودمان را کامل معرفی می‌کردیم یا شانس می‌آوردیم که مثلا یک طرفی، انسانیت داشت، دلسوز بود یا مثلاً فامیلش در جمعیت داوطلب بود و می‌شناخت، سپس به ما اعتماد می کرد. این سیر حتی برای گرفتن یک سالن برای فوتبال یا یک همایش هم طی می‌شد. وگرنه پیش فرض این نبود که همکاری کنند. در کشور ما برخورد با فعالیت اجتماعی کاملاً شخصی است. البته افرادی بودند خودشان تجربه‌ی کار جمعی داشتند و ما را بهتر درک می‌کردند اما کسانی هم بودند که در ذهنشان کار مردمی تعریف نشده بود. فکر می‌کنند، تشکل‌ها فقط خیریه هستند و برای این تشکیل شدن که بازوی اجرایی دولت باشند، هیچگونه فعالیت مستقل و به‌ویژه پرسشگری را برنمی‌تابند.

به صورت مصداقی می‌توانید انتظاراتی که از شما داشتند، را بفرمایید؟

برای مثال اگر می‌خواستند کودکان کار را از خیابان جمع‌آوری کنند، از ما می‌خواستند تا کمک کنیم. اگر تشکلی کمک کند، خیلی او را همراهی می‌کنند. اما اگر تشکلی این طرح را نقد کند، تقابل ایجاد می‌شود. مسئولین ما عادت ندارد که افکار و عملکردشان مورد انتقاد قرار گیرد. یک‌سری از «ان.جی. او» ها از دولت پروژه می‌گیرند یا از بخش‌های دولتی بودجه می‌گیرند و یا امتیازاتی دارند، به نوعی وابسته به دولت محسوب می‌شوند. چنین بنیادهایی لب به انتقاد و زیر سوال بردن سیاست‌ها باز نمی‌کنند. به اینها «ان.جی. او» نما گفته می‌شود. البته تعداد آنها زیاد نیست، نمی‌خواهم بگویم همه‌ی سازمان‌های مردم نهاد در کشور اینگونه هستند، اما این عزیزان همیشه در دل مسئولین جا دارند و چالش چندانی ندارند.

در کل انعکاس آسیب‌ها گران تمام می‌شود. در حالی که جریان آزاد اطلاعات یکی از ابزارهای بسیار مهم همفکری کل جامعه برای حل مسائل است. ترسی وجود دارد که کسانی از این امور سو استفاده کنند، در حالی که خود آنها در کشورهایشان در زمینه آسیب‌ها شفاف هستند، آزادانه اطلاع رسانی می‌کنند، آمارهای دقیق و درست دارند تا مسئله حل شود. تا منابع و مدیریت توسط مردم رصد و شفافیت ایجاد نشود، مبارزه با فساد محقق نخواهد شد و یکی از مهم‌ترین بازیگران این عرصه، سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌ها هستند. اما متاسفانه هردو گروه با مشکل مواجه می‌شوند. جمعیت امام علی به خاطر دامنه‌ی فعالیتی گسترده حساسیت بیشتری را ایجاد کرده است.

منابع مالی جمعیت از طریق مردم تامین می‌شود؟
بله کاملا.

با ما برخورد امنیتی شد

شفافیت مسائل مالی در جمعیت به چه صورت است؟

در دادنامه‌ی جمعیت یکی از اتهام‌ها مسائل مالی بود. جمعیت تمام گزارشات مالی در این چند سال را به دادگاه ارسال کرده است. اما در این چند سال هم گزارش‌های مالی خود را به وزارت کشور فرستادیم، اما وزارت کشور اصلاً آنها را ندیده بود. جمعیت جزو معدود تشکل‌هایی است که گزارشات مالی حسابرسی شده خود را به صورت سالانه در سایت منتشر می‌کند و هم به نهادهای مرجع می‌فرستد و علاوه‌بر گزارش مالی، گزارش عملکردی خود را هم منتشر می‌کند.

ببینید! وزارت کشور که متولی هزاران تشکل‌ است، فقط دو کارشناس در بحث نظارت دارد. پس نظارت کارشناسی منتفی است، اما ما نظارت امنیتی داریم. افراد گزارش‌هایی را به نهادهای امنیتی می‌دهند و آنها نیز به وزارت کشور فشار می‌آورند. با ما برخورد امنیتی شد، در حالی که هیچ سازمانی از درب جمعیت وارد نشد و از تخصص ما سوالی نپرسید. در نهایت هم یک حکم انحلال بدوی بر اساس اتهامات امنیتی برای ما صادر شد.

اما جمعیت هنوز فعال است؟

ما به حکم انحلال اعتراض زدیم و شاکی هم تعطیلی موقت تا زمان رای دادگاه درخواست نکرد. پرونده به دادگاه تجدید نظر رفته و جمعیت هم تا زمان اعلام نتیجه تجدید نظر به کار خود ادامه می‌دهد و قرار است کارشناس‌هایی تعیین شود تا به صورت تخصصی به ادعاها علیه جمعیت رسیدگی کنند. اگر دادگاه تجدید نظر مبتنی بر نظر کارشناسی صدور رای نماید، می‌توان به نتیجه امیدوار بود.

چه زمانی نتیجه‌ی تیم کارشناسی می‌آید؟

گویا بعد از چند ماه با وجود پرداخت هزینه اما هنوز کارشناسی تعیین نشده است.

در این یک سالی که جمعیت تحت فشار هایی بود، از طرف مسئولان و دولتمردان حمایتی از شما شد؟

بله، برخی سعی کردند که درباره‌ جمعیت نقش میانجی‌گری ایفاکنند. کسانی بودند که بسته شدن یکی از بزرگ‌ترین تشکل‌های مردم نهاد کشور با هزاران داوطلب و پرونده خدمت‌رسانی مثبت را یک لکه‌ی سیاه در کارنامه دولت تدبیر و امید می‌دانستند و تلاش داشتند این اتفاق در زمان دولت دوازدهم نیفتد. برخی هم می‌خواستند جمعیت به عنوان یک سرمایه‌ی اجتماعی حفظ شود. چون جامعه در این شرایط به این نهادها نیاز دارد. بعضی از آنها افرادی دلسوز بودند، از طرف معاونت زنان و معاونت حقوقی ریاست جمهوری تلاش‌هایی شد تا توافق دو جانبه بین مدعی و ما شکل بگیرد و دادخواست پس گرفته شود. البته با برخوردهایی که داشتیم فهمیدیم وزارت کشور یک برای خودش یک دولتی بود که بیشتر به سمت امنیتی بودن غش می‌کرد تا اعتدال. ما شنیدیم رئیس جمهور درخواست عدم انحلال را داده اما وزارت کشور تمکین نکرده. مدیرکل سازمان‌های مردم نهاد، خانم عابدینی، با توجه به رویکرد تعاملی جمعیت می توانستند در مقابل این انحلال بایستند، اما این کار را نکردند.

شما با خانم عابدینی صحبتی داشتید؟

بله بارها هم بنده و هم وکلای جمعیت با ایشان صحبت کردند، حتی با رعایت اصول اصلی خودمان که حفظ استقلال نهاد مدنی بود، انعطاف زیادی نشان دادیم اما به هیچ وجه سیاست تسامح درباره‎‌ی ما اتخاذ نشد. بیشتر چیزی که مطلوب برخی بود را سعی می‌کردند درباره‌ی جمعیت اعمال کنند.

نمی‌توانید خط مشخصی میان فعالیت سیاسی و اجتماعی ترسیم کنید

در اساسنامه‌ی جمعیت اشاره شده است که غیر سیاسی است، اما فعالیت‌های این تشکل مثل طفلان مسلم و اعدام کودکان رنگ و بوی سیاسی داشت.

شما نمی‌توانید خط مشخصی میان فعالیت سیاسی و اجتماعی در ایران ترسیم کنید. این یکی از نقص‌هایی است که سازمان‌های مردم نهاد با آن مواجه هستند. این روزها وقتی از آب خوزستان هم صحبت کنید، مسئله رنگ و بوی سیاسی پیدا می‌کند. یکی از اهداف ما این بود که حوزه‌ی سیاسی را از اجتماعی جدا کنیم. بگوییم فقر، اعتیاد کودکان و ازدواج کودکان سیاسی نیست. وقتی این مسائل به سمت حل شدن می‌رود که آنها را از حوزه‌ی سیاسی و امنیتی خارج کنیم. در حالی که جا انداختن این مسئله در اذهان برخی بسیار سخت است.

همیشه یک ترسی داریم که واقعیت را نگوییم چون بدخواهان می‌شنوند، در صورتی که همان بدخواهان واقعیت‌های جامعه‌ی خود را بسیار عریان مطرح می‌کنند. هیچکسی هم سو استفاده نمی‌کند، باید مسائل را مطرح کنیم، نمی‌توانیم آنها را زیر فرش قایم کنیم. بله ما اعتیاد کودک داریم اما کار می‌کنیم و سه سال دیگر نداریم. در ابتدا وقتی اعتیاد کودکان را مطرح کردیم، سه سال با انکار مواجه شدیم. ۱۲۰ کودکی که دچار اعتیاد بودند را شناسایی کردیم و مدارک آن را هم برای مسئولان ذیربط ارسال کردیم.

در چه سالی انکار می‌شد؟

فکر می کنم سال ۹۳ بود.

تا آن زمان به طور کلی اعتیاد کودکان انکار می‌شد؟
ببینید! از سالی که شیشه و مواد صنعتی وارد ایران شد، چهره‌ی آسیب‌های اجتماعی در کشور ما تغییر کرد. آسیب‌های بسیار عمیقی وارد شد. پیش از این با فقر و کار کودک و اعتیاد والدین مواجه بودیم. هیچ وقت با مسئله‌ی تجاوز محارم دراین حد، کودک آزاری شدید و فحشا و اعتیاد کودکان مواجه نبودیم. از وقتی شیشه فراگیر شد. این آسیب‌ها به صورت یک پیش فرض در آمد. وقتی پدر و یا مادر مواد صنعتی مصرف می‌کنند، باید به دنبال این آزارها هم باشیم. حتی نوزاد اور دوزی داشتیم. این معضلات را می‌دیدیم و به سازمان‌های مربوطه مراجعه می‌کردیم و دائماً پاسکاری می‌شد. خب این دردها انبار می‌شود و بعد طغیان می‌کنند و توییت تند می‌زنند. این نشانه‌ی کم طاقتی و عدم تحمل یک سیستم است که همچین مواردی را حتی برنتابد.

وقتی به مسئولان وجود این مسائل ثابت شد، جمعیت امام علی توانست تاثیری در این زمینه بگذارد؟

جمعیت در سه حوزه بسیار تاثیرگذار بود، یکی در حوزه‌ی آسیب‌های اجتماعی، دوم در حوزه‌ی کار داوطلبانه و سوم در حوزه‌ی مشارکت اجتماعی در میان مردم. در این سه حوزه تاثیر جمعیت انکار ناپذیر است. یکی از کارهای بزرگ جمعیت الگوسازی بوده، حتی سازمان‌هایی که تازه تشکیل می‌شوند، یک الگویی در ذهن دارند که فعالیت‌های خود را در سیاق و سبک جمعیت پیش ببرند. در همین بحث اعتیاد کودک جمعیت اولین بار در ایران موضوع اعتیاد کودکان را مطرح کرد. برای اولین بار برای نحوه‌ی مواجه با کودکانی که اعتیاد دارند، پروتکل نوشته شد. بعد هم بین بهزیستی و وزارت بهداشت پاسکاری شد که هزینه‌ی آن را چه کسی باید بدهد. حداقل روی کاغذ این مسئله تعیین و تکلیف شد و یک گام پیش رفت.

شنیده شده است که گاهی قوه قضاییه در مسائلی مثل اعدام از جمعیت کمک می‌گرفت، این مسئله حقیقت دارد و اینکه هنوز هم ادامه دارد؟

درست است. جمعیت سابقه‌ی خوبی در میانجی‌گری در موضوع اعدام کودکان زیر ۱۸ سال و همچنین جمع آوری مبالغی داشت. بچه‌های زیادی آزاد شدند، مدیران وقت خیلی موثر بودند، به هر حال کسی که خیرخواه بچه‌ها باشد با کسی که به دنبال میز باشد، متفاوت عمل می‌کند.

یعنی کسانی بودند که دغدغه داشته باشند و با شما همکاری کنند؟

بله و ریسک می‌کردند. علی‌رغم نظر بالا دستی‌ها با سازمان‌های مردم نهاد وارد تعامل می‌شدند و اعتماد می‌کردند. در آن دوره‌ها بچه‌های زیادی آزاد شدند و هر وقت پرونده به جایی برمی‌خورد که نیاز به کمک مالی و میانجی‌گری داشت، به جمعیت مراجعه می‌شد اما پس از مدتی این روند متوقف شد.

پس از ماجرای بازداشت اعضای جمعیت؟

بله. ما همیشه به خانواده‌هایی که درخواست کمک داشتند، اعلام می‌کردیم که از اجرای احکام نامه بیاورند. در این موارد اخیر اجرای احکام همکاری‌ نکرد.

با وجود عدم همکاری اجرای احکام شما به صورت جداگانه پیگیری کردید؟
بله. سه تا پرونده را در حال حاضر پیگیری می‌کنیم.

در حال حاضر جمعیت چند عضو فعال در کشور دارد؟

بازداشت‌ها و فشارها باعث ریزش یک‌سری از اعضا شد. از سوی دیگر باعث شد بسیاری دیگر به ما جذب شوند. در هر دفتر ما به صورت مستقیم و غیر مستقیم ۲۰۰ الی ۳۰۰ نفر داوطلب در حال فعالیت هستند. ۴۰ دفتر در کل ایران داریم. اما در کل چهار هزار عضو فعال داریم، بقیه اعضا هم مثلاً هفته‌ای دو روز یا برخی تخصصی همکاری می‌کنند، اگر این اعضا هم حساب کنیم. کلاً ده هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم با ما ارتباط هستند.

مسائلی که برای جمعیت امام علی در یک سال اخیر رخ داد، در میان نهادهای بین المللی چه تاثیری داشت؟

شاهد بودیم برخی از بخش‌های سازمان ملل در دستگیری‌ها بیانیه دادند و خواستار آزادی اعضا شدند. جمعیت مقام مشورتی عام شورای اجتماعی- اقتصادی سازمان ملل را دارد و شرکت فعال در نشست‌های این سازمان داشته است.

هلال احمر هم شتر گاو پلنگی است

جمعیت با سازمان‌های دولتی مثل بهزیستی و هلال احمر چه تفاوتی دارد؟

در بسیاری از کشورها نیازهای اولیه انسان‌ها مثل مسکن، خوراک، بهداشت، آموزش و امنیت در حیطه‌ی وظایف دولت‌هاست. از یک دیدگاه نظری اغلب سازمان‌های مردم نهاد هم مدافع آن هستند، این امور را نباید به بخش خصوصی و تشکل‌ها محول کرد. اما متاسفانه در عرصه این حقوق اولیه شاهد خصوصی‌سازی هستیم. مثل مدارس غیر انتفاعی و مراکز بهزیستی خودگردان. تولید یک کالا را خصوصی می‌کنند تا انگیزه سود بیشتر برای فروش و تولید آن برای صنعتکار وجود داشته باشد. اما کودک بهزیستی کالا نیست، در حالی که در کشور ما بیماری، تحصیلات، کودک بی سرپرست همگی به کالا تبدیل شده‌اند. انسان کالا نیست. مرکز بهزیستی خصوصی یعنی هرچقدر پول بدهید، همانقدر آش می‌خوريد. در اين حيطه‌ها باید دولت وظیفه‌ی خود را انجام دهد. نباید آن را به بخش خصوصی محول کند. بهزیستی همیشه از کمبود بودجه و نیروی انسانی رنج می‌برد و ساختار بهزیستی پاسخگوی وضعیت فعلی آسیب‌ها در کشور نیست.

هلال احمر هم شتر گاو پلنگی است. مشخص نیست ساختارش دولتی است یا یک «ان.جی.او» بین المللی است. متاسفانه این سازمان‌ها به جای مدیریت موضوعات مربوطه و ایجاد زیرساخت مناسب در عرصه‌ی ماموریت خودشان گاه به دلیل کمبود بودجه، به درخواست کمک از مردم روی آورده و گاه خود را در این عرصه با تشکل‌های مردمی در رقابت می‎‌بینند. در حالی شفافیت لازم را هم ندارند. لذا این سازمان‌ها با لحاظ ساختاری برای ارتباط با سازمان‌های مردم نهاد مکانیزم تعریف شده‌ای ندارند، و ما هر از چندی مدیرانی در این سازمان‌ها مستقر می‌شود که به دلیل انتقاد شخصی به بحث جامعه مدنی و تشکل‌های اجتماعی، فضای تعاملی و همکاری مناسبی ایجاد می‌کنند که اگر نهادینه نشود و در قوانین اسم تشکل‌ها نیاید، این دستاوردها شکننده خواهد بود.

اما یک چالش این سازمان‌ها که ضرورت تعامل را بیش از پیش می‌نمایاند، کاهش اعتماد مردم به سازمان‌هایی است که به دولت وابستگی دارند، باید یک تجدید نظر عملکردی و ماموریتی در این سازمان‌ها شکل بگیرند. در جریان حوادث قبلی مردم به یک سری از سازمان‌ها و حتی افراد پول دادند، اینا هروز گزارش می دادند و عملکردشان شفاف بود. البته استثناهایی هم بود که بگذریم. مردم توقع دارندف وقتی به ارگان دولتی کمک می‌کنند، آنها هم دخل و خرج‌ها را شفاف اعلام کنند، نه اینکه مردم ببینند چیزی که کمک کردند، در بازار فلان جا به فروش می‌رود. حتی اگر چیزی را از مردم گرفتند که کاربرد نداشت و قصد داشتند آن را بفروشند، باید شفاف به مردم اعلام کنند تا اعتماد آنها خدشه‌دار نشود.

سازمان‌های مردم نهاد الگوی شفافیت در جامعه می‌سازند. بنده در حال حاضر خیلی در کارهای اجرایی جمعیت نیستم. اما در آخرین روزهای قبل از دستگیری‌ها، با اتاق فکر جمعیت مطرح کردیم که حتی جلسات هیئت مدیره را هم به صورت لایو برگزار کنیم که همه نحوه‌ی تصمیم‌گیری‌ها را ببینند و کاملاً اتاق شیشه‌ای باشد. تشکل بسیاری از جاهای دولتی از این شفافیت فاصله دارند. علی ای حال حضور مدیران معتقد به تعامل، در این سازمان‌ها در مقاطع زمانی کوتاه توانسته است در همین چهارچوب فعلی نیز هم افزایی ایجاد کند.

در طی سال گذشته جمعیت جمعیت امام علی تحت فشارهای زیادی بوده است، شکل فعالیت‌های این تشکل چه تغییری کرده است؟

برای مثال، بچه‌های اتباع را هر سال برای ثبت نام مدارس می‌بردیم اما امسال بعضی مدیران مدرسه‌ها با ما همکاری نکردند. در حالی که سال‌های گذشته به این صورت نبود یا مثلاً همه زمین‌های ورزشی که برای تمرین بچه‌ها در دست داشتیم، بخشی از آن را از ما گرفتند و دیگر نامه جمعیت را قبول نکردند. ما کار خود را به بهترین نحو انجام می‌دهیم اما دیگر زیرساخت کشور در دست ما نیست، نمی‌توانیم مدرسه و استادیوم بسازیم. من به قاضی هم گفتم. انحلال جمعیت برای ما که براساس مسئولیت اجتماعی و داوطلبانه بیست سال ایستاده‌ایم، آنقدر هزینه ندارد که برای آن کودک و زنی که تنها کورسوی امیدش در این روزگار سخت و نابسامان در باز یک خانه و آغوش گشاده یک سری از افراد جامعه است که در روزهایی که هر کس به دنبال کشیدن گلیم خود از آب است، برای همنو‌ع‌های خود ایستاده‌اند. آنها به جد متضرر خواهند بود و گناهش پای مسببان این وضعیت است.

به نظر شما فشاری به آنها وارد می‌شود یا خودسر است؟

اتفاقاً فکر می‌کنم بخش اعظمی از آن یا در راستای خودشیرینی است یا به هر قیمتی می‌خواهند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند. اما در مقابل کسانی هم هستند که می‌گویند به نظر آنها جمعیت خیلی مثبت عمل کرده است و حتی اگر منحل شود با آن همکاری خواهند کرد.

حمایت‌های مالی مردمی چه وضعیتی دارد؟ کمتر شده است؟

اگر که وضعیت اقتصادی مردم را در نظر بگیریم فکر کنم که تغییر منفی نکرده است.

از طرف دولت جدید و قوه قضاییه با شما تماس گرفتند؟

فعلا خیر.

آقای میمندی‌نژاد مشغول استراحت هستند

آقای میمندی نژاد در چه وضعیتی است؟ حال جسمی شان چطور است؟

ایشان از زندان که آمدند دچار ضعف عضلانی شدید بودند، حتی نمی‌توانستند بایستند. دو ماه به صورت مستمر فیزیوتراپی شدند تا بتوانند راه بروند. دکتر به ورزش های‌خاصی توصیه کرده که فعلا امکانش پیش نیامده. مشغول استراحت هستند و فعالیتی ندارند. به هر حال در زندان از نظر روحی خیلی تحت فشار بودند و بقیه خانواده به خصوص بچه‌ها آسیبی که دیده‌اند، جبران نشده است.

در انتها اگر نکته‌ای دارید، بفرمایید.

ببینید! جمعیت توانست با نیروهای داوطلب فضای جدیدی را به جامعه اضافه کند، هیچ‌وقت در جامعه این‌حجم از کار داوطلبانه نداشتیم. تا آن زمان برای جوانان فعالیت اجتماعی تعریف نشده بود، همه فکر می‌‌کردند، یک جوان باید کار سیاسی کند و پیاده نظام افکار سیاسیون باشد. جمعیت هم در موضوع آسیب‌های اجتماعی تاثیرگذار بود و هم در میان مردم توانسته بود که طرح‌هایی را تعریف کند تا اقشار مردم بتوانند خودشان را در آن پیدا کنند. ما روی مسائل تخصصی کار کردیم، اما سعی کردیم.به بیان مناسب عموم آنها را عرضه کنیم. بعلاوه توانسته‌ایم از افراد صاحب تخصص در جایگاه خودشان بهره مناسب بگیریم. مثلاً درباره‌ی آبرسانی، یک تیم تخصصی داریم که فعلا روی سیستان و بلوچستان متمرکز هستند. یک تیم دندانپزشکی داریم که به صورت مستمر کار می‌کنند. افراد از هر دیدگاه، قشر و سنی از جایگاه منفعل خودشان به جایگاه فعال تبدیل شدند. از یک فرد ۱۸ ساله تا ۷۰ می‌تواند جایی در جمعیت داشته باشد. به جایی که در خانه بنشینند و به یک سیستمی لعنت بفرستد، می تواند شمعی بیفروزد، می‌توانند مطالبه‌گری درست داشته باشند. وقتی مردم به صورت مدنی مطالبات خود را پیگیری کنند، هیچ گاه لازم نیست وارد خیابان شوند و همه هزینه بدهند.